Hoewel ik zelf als hobbyfokker af en toe een dressuurveulen fok, leek het me interessant me eens wat extra te verdiepen in de fokkerij van springveulens. Het valt me op dat de benadering van het fokken van een dressuurveulen en een springveulen behoorlijk verschilt. Het grootste verschil is dat springpaardenfokkers vaker dan dressuurpaardenfokkers kiezen voor bewezen hengsten, dan voor jonge hengsten. De achterliggende gedachte... een Grand Prix paard x een Grand Prix paard geeft een grotere kans op een Grand Prix paard en geef ze eens ongelijk..
Het lijkt dan ook wel, dat als je niet met een merrie fokt die zelf op het allerhoogste niveau heeft gesprongen, je fokproducten niet meer meetellen en laat staan de door jou gefokte springveulens gemakkelijk kunt verkopen. De vraag die ik daarom graag voor mezelf beantwoord wil hebben is: Voor wie fokken we nu eigenlijk springveulens?
Laten we daarom eens kijken naar enkele belangrijke overwegingen en doelgroepen voor het fokken van springveulens.
1. Topsport en professionals
Voor veel fokkers is het doel om springveulens te fokken die kunnen uitblinken in de topsport. Deze veulens worden gefokt met het oog op internationale springwedstrijden, Olympische Spelen en andere prestigieuze evenementen. Het is vaak niet de ruiter zelf, maar met name de sponsors en eigenaren achter deze ruiters die bereid zijn aanzienlijke bedragen te investeren in het verwerven van getalenteerde veulens met als doel het behalen van de hoogste niveaus in de springsport. De doelgroep lijkt op het eerste gezicht vrij groot. De top 50 landen hebben in 2023 in totaal 38.813 FEI geregistreerde ruiters in alle disciplines. Daarvan is iets meer dan de helft springruiter ca. 20.000. Deze groep heeft in 2023 in totaal ca. 6.000 paarden die internationaal 1.45m. en hoger springen. Mijn schatting is dat deze groep, mede met behulp van sponsors en eigenaren per persoon tussen de 5 en 10 paarden bezitten die in de sport actief zijn.
Hoewel een deel van de topsporters en professionals ook actief zijn als handelaar is dit echter niet meteen een groep die veel veulens aanschaft. Een deel hiervan fokt zelf met eigen merries die op hoog niveau in de sport hebben gelopen of zelfs nog actief zijn. De groep topsporters/professionals die veulens kopen voor de opvolging van hun toppaarden lijkt daarom klein. De sponsors van deze ruiters investeren echter wel in veulens en embryo's en kopen deze naar verwachting voornamelijk in via de diverse elite veilingen. De kans dat deze groep een veulen bij een fokker thuis aanschaft is zeker aanwezig, maar wel vrij klein.
2. Amateur wedstrijdruiters
Hoe groot deze groep ruiters wereldwijd is en wat het gemiddelde niveau van deze groep is moeilijk te achterhalen. De groep zal significant groter zijn dan de groep met topsporters en professionals en naar verwachting zullen de meeste springruiters in deze groep niet veel hoger dan 1.30 m. - 1.45m. springen. Ze zullen ook per persoon minder paarden bezitten. Mijn schatting is tussen de 1 - 5 paarden per persoon die in de springsport actief zijn. Een deel van deze groep zal voor eigen gebruik zelf 1 of meer veulens fokken. Ze zullen minder geneigd zijn om een veulen in het buitenland te kopen en zich hoogstwaarschijnlijk beperken tot het aanbod in het eigen land of in een direct aangrenzend land. De fanatiekere amateur wedstrijdruiter zal bereid zijn om een gemiddelde tot een wat hogere prijs te betalen voor een goed veulen en eerder kiezen voor een veulen van een jonge hengst uit een gemiddeld goede merrielijn, omdat dit prijs gunstiger is. Uitzonderingen daar gelaten, zullen ze naar verwachting bereid zijn om een prijs te betalen tussen de € 5000,- en € 10.000,- voor een veulen en kopen ze naar verwachting deze via de reguliere veilingen. Ze zijn zeker ook bereid om deze thuis bij de fokker aan te schaffen.
3. Hobbymatige springruiters
Een naar schatting zeer grote groep die graag een sprongetje maakt met zijn of haar paard of af en toe aan een onderlinge wedstrijd deelneemt. Het aantal paarden dat deze groep per persoon in bezit heeft is relatief laag met naar schatting 1- 2 paarden per persoon. Deze groep zal niet meteen geneigd zijn om een springveulen aan te schaffen, maar eerder voor een netjes opgeleid, braaf en makkelijk te rijden volwassen springpaard kiezen voor een relatief lage aanschafprijs. Koopt deze groep wel een veulen, dan valt deze al snel in de lagere prijsklasse en zal de sport in de pedigree ondergeschikt zijn.
4. Handelaren
Voor de ras handelaar is het van belang om met zo min mogelijk kosten, een zo groot mogelijke opbrengst te hebben. De meeste handelaren die veulens kopen zullen dan ook proberen de beste kwaliteit voor de laagste prijs te kopen. De kosten voor het opfokken van een veulen zal voor een handelaar, die zelf over voldoende opfokstallen en voldoende weidegang beschikt, relatief laag zijn. Het risico op uitval of waardeverlies blijft voor de handelaren net als voor ieder ander die een veulen koopt en opfokt even groot. Een handelaar zal dan ook grotere aantallen veulens kopen om het risico te spreiden. De goede paarden moeten het immers goed maken voor de mindere.
5. Hengstenhouders
Als ik naar de hengstenhouders kijk, dan valt mij op dat de grote hengstenhouders van springpaarden zelf grote aantallen veulens fokken. Een aantal voorbeelden Paul Schockemöhle, VDL Stud, Team Nijhof, Joris de Brabander, Hendrix enz.... Echter zullen een aantal van hen om nieuw bloed toe te voegen aan hun eigen fokkerij en om het aanbod naar hun fokkers toe te vergroten soms tot aanschaf overgaan van reeds jonge (goedgekeurde) hengsten, maar ook tot de aanschaf van enkele hengstveulens. Het aantal hengstenhouders binnen de springsport dat veulens aanschaft lijkt relatief klein.
6. Fokkers
Een kleine afzetgroep zijn zeker ook andere springpaardenfokkers. Binnen deze groep is vraag naar merries met bewezen pedigrees met veel sport. Wil je meedoen met de top van de fokkerij, dan is het aanschaffen van een merrie die zich bewezen heeft in de internationale topsport zeer interessant. We begrijpen echter allemaal dat deze merries niet bepaalt voor het oprapen liggen en dat je dan waarschijnlijk opzoek bent naar een speld in een hooiberg. Het aanschaffen van een merrieveulen uit een interessante bewezen merrielijn is daarentegen wel binnen handbereik. De grootste kans maak je via een veiling, maar wie goed zoekt en het juiste netwerk heeft vind deze zeker ook bij de fokker aan huis en met grote waarschijnlijkheid tegen een interessante prijs.
Toekomst van de springpaardenfokkerij
Nu we de verschillende doelgroepen in kaart hebben gebracht, is het interessant om, als je fokker bent van springpaarden eens goed te kijken voor welke doelgroep je met je huidige merriebestand nu eigenlijk aan het fokken bent. Klopt het met je eigen beeld van je fokkerij of kom je er achter dat je beter een aanpassing kan doen en een andere kant in moet slaan...
De fokkerij van springpaarden is sterk aan het veranderen, de toekomst voor de hobbyfokker staat daarmee onder druk. De top van de fokkerij lijkt voorbehouden aan de topsporters, professionals, hengstenhouders, sponsoren en eigenaren die in het bezit zijn van merries die op top niveau hebben gepresteerd en die hun eigen fokproducten opleiden tot het allerhoogst haalbare niveau.
Om als hobbyfokker hoogwaardige fokproducten te kunnen leveren, dien je mijns inziens er voor te zorgen dat je fokproducten op de juiste plek terecht komen, zodat ze zo hoog mogelijk in de sport worden uitgebracht of dat je deze zelf opleid of laat opleiden tot het allerhoogst haalbare niveau. Heb je te weinig merries met voldoende sport in de pedigree in je huidige bestand, dan is het aanschaffen van één of meerdere merrieveulens uit bewezen sportstammen wellicht een optie. Het is verstandig, en zeker als je op kleine schaal fokt, om voor de hoogst haalbare kwaliteit te gaan en zeer streng te selecteren in je paardenbestand.
Hoe je het ook went of keert er zal veel tijd en geld geïnvesteerd moeten worden om als hobbyfokker op topniveau mee te kunnen doen. Je richten op de grotere groep amateur wedstrijdruiters en handelaren lijkt voor de meeste fokkers de beste optie. Houd als kleine fokker altijd in het oog, dat je fokproducten op de best mogelijk plek terecht komen, zodat ze de juiste opleiding krijgen en in de sport uitgebracht worden. Wellicht doe je dan op een dag mee met de allerbeste.
Sabine Smit